Arşiv          Fitoterapi          Ayurveda          Karaciğer Diyeti

Kolestrol Üzerine Sorular ve Cevapları 

Hazırlayan:

Yard.Doç.Dr. Nasır Sivri, Trakya Üniversitesi Kardiyoloji ABD Öğretim Üyesi, Edirne

KARDİYOVASKÜLER RİSK FAKTÖRLERİ:

Hipertansiyon, Lipid (yağ) metabolizması bozukluğu, Sigara, Diyabetes mellitus (şeker hastalığı), Şişmanlık, Fiziksel aktivite azlığı ve sedanter yaşam, Yüksek hematokrit, Artmış trombojenik faktörler, İleri yaş, Erkek cinsiyet, Aile öyküsü, Tip A kişilik yapısı, Östrojen eksikliği, Alkol bağımlılığı, Fibrinojen yüksekliği, Ürik asit yüksekliği,   Lipoprotein (a), beyin, kalp, böbrek veya damar hastalığı

Hipertansiyon, her yaş, cins, ırk için önemli bir kardiyovasküler risk faktörüdür ve hem büyük hem küçük tansiyonun yükseldikçe kardiyovasküler risk artmaktadır. Hipertansiyon tedavisi ile kardiyovasküler risk azalmaktadır.

Lipid (yağ) metabolizması bozuklukları, majör ve düzeltilebilir kardiyovasküler risk faktörlerindendir. Yapılan tüm çalışmalarda, serum kolesterol düzeyi ile kardiyovasküler risk arasındaki ilişki gösterilmiştir. HDL nin düşüklüğü de bir kardiyovasküler risk faktörüdür.

Obezite ile koroner damar hastalığı arasındaki ilişki ispatlanmıştır. Ancak şişman hastalarda, hipertansiyon, fiziksel aktivite azlığı, şeker hastalığı ve lipid metabolizması gibi diğer kardiyovasküler risk faktörlerine da daha sık rastlanır. 

KALP KORUYUCU EGZERSİZ NE DEMEKTİR?

Kalp koruyucu egzersiz demek, günde 30-45 dakika aralıksız tempolu (=bir yere yetişecekmiş gibi) yürümektir. En ideali haftanın 7 gününün 6’sında bu templu yürüyüşü yapmak ve 7.gününde yürüyüş değil hafif koşu (=terletecek şekilde) yapmaktır.

KOLESTEROL NEDİR?

Vücudumuzun bütün hücrelerinde bulunan temel yapıtaşlarındandır. Kolesterol hücre zarının, bazı hormonların yapımında kullanılır, ancak kanda fazla miktarda bulunması zararlıdır. Kandaki kolesterolün bir kısmı karaciğerde üretilirken, bir kısmı da besinlerden alınır. Et, süt ürünleri, yumurta gibi hayvansal kaynaklı besinlerde kolesterol bulunur, meyve, sebze ve tahıllarda ise bulunmaz.

KOLESTEROL NEDEN BU KADAR ÖNEMLİDİR?

Kolesterol düzeyinin yüksek olması kalp-damar hastalığı riskini arttırır. Kişinin kolesterol düzeyi ne kadar yüksekse kalp hastası olma ihtimali de o kadar yüksektir. Dünyada  erkek ve kadında birinci sırada gelen ölüm nedeni kalp damar hastalığıdır.

İYİ KOLESTEROL (HDL) – KÖTÜ KOLESTEROL (LDL) NEDİR?

Kolesterol karaciğerden hücrelere ve hücrelerden karaciğere kan yoluyla taşınır. Kolesterol kanda erimez ve lipoprotein denen paketler şeklinde taşınır. Bunlardan kolesterolü taşıyanlar iki cinstir, bunlar kötü kolesterol olarak bilinen LDL-Kolesterol ve iyi kolesterol olarak bilinen HDL- Kolesteroldür. Total kolesterol/HDL oranı >4,5 ideal olarak olması istenir.

LDL kolesterol kanda yüksek olduğu zaman damarların içyüzüne yapışıp buralarda plak oluşumunu başlatabilir. Kolesterol dışındaki bazı maddeler de eklenerek bu plaklar büyür. Plakların üzerinde oluşan çatlaklar pıhtı oluşumunu başlatarak damarları tıkayabilir. Damar tıkanıklığı kalpte kalp krizine, beyinde ise felçlere neden olur.

Kolesterol kan içinde HDL-Kolesterol adı verilen paketlerin içinde de taşınır. HDL damarlarda kolesterolün birikimini önler. HDL si yüksek olan kişilerde kalp hastalığı daha az görülür. Türk Kardiyoloji Derneğince yapılan araştırmalarda Türk toplumunda HDL değerlerinin düşük olduğu gösterilmiştir. Sigara ve obezite HDL yi düşürür, düzenli egzersiz ise HDL yi yükseltir.

NORMAL KOLESTEROL DÜZEYLERİ NE OLMALIDIR?

Toplam Kolesterol, LDL ve HDL düzeylerinin sınıflaması aşağıdaki gibidir;

KOLESTEROL YÜKSEKLİĞİNDE İLACI BAŞLATAN DEĞERLER HERKESTE AYNIMIDIR?

Hayır, kişinin yaşına ve ek risk faktörü taşıyıp taşımadığına bakılır. Kişide damar hastalığı bulunup bulunmaması veya diğer hastalık riskini arttırıcı faktörlerin olup olmaması ilacın başlanmasına karar verdirtir. Örneğin başka risk faktörü olmayan, HDL si yüksek menopoz öncesi bir kadında 235 mg/dl lık bir düzey risk oluşturmazken, kalp-damar hastalığı olan 50 yaşındaki bir erkekte aynı düzey kolesterol düşürücü ilaç tedavisi başlanmasını gerektirir.

NE SIKLIKTA ÖLÇTÜRÜLMELİ?

20 yaş üzerindeki herkeste kolesterol,trigliserit ve HDL düzeyi ölçülmeli, normal bulunanlarda 5 yılda bir kontrol edilmelidir.LDL direkt ölçülmez.  (LDL=Total kolesterol – (HDL + Trigliserid / 5) formülü ile hesaplanır.

KOLESTEROL YÜKSEKLİĞİ HERHANGİBİR ŞİKAYET OLMADAN OLABİLİRMİ?

Kolesterolün yüksek olması herhangi bir şikayete sebep olmayabilir. Kalp krizi veya felç gibi hastalıklar kolesterolün damar duvarında birikmesiyle yıllar sonra ortaya çıkar. Bu yüzden 20 yaşın üzerindeki kişiler kan kolesterol düzeylerini öğrenmeli ve bunun gerektirdiği yaşam tarzı değişikliklerini uygulamalıdır. Özellikle anne, baba veya kardeşlerinde erken yaşta kalp-damar hastalığı, şeker hastalığı ve yüksek tansiyon olduğu bilinen kişiler, mutlaka kan kolesterollerini ölçtürmeli ve gereken önlemleri almalıdır.

TRİGLİSERİD DÜZEYLERİ NE OLMALIDIR?

Trigliserid kolesterolun doğadaki bulunduğu şekildir. Hem vücutta yapılır hem de besinlerle alınır. Kan düzeyi yüksek olanlarda kalp hastalığı riski artar. LDL den sonra düşürmek için ikinci sırada hedef alınan kan yağıdır.

KOLESTEROL DÜZEYİ KİŞİLER VE TOPLUMLAR ARASINDA FARKLILIK GÖSTERİR Mİ?

Çeşitli toplumların ortalama kolesterol değerleri farklıdır, kolesterol ve trigliserid düzeyleri kalıtsal ve çevresel faktörlere bağlıdır. Yağların emilimi, karaciğerde işlenmesi, yapılması, hücreler tarafından alınması, hücreler yıkıldıktan sonra karaciğer tarafından geri alınması ile ilgili çok sayıda olaya bağlıdır. Diğer faktör de beslenme farklılıklarıdır.

Beslenme alışkanlıklarında fazla doymuş yağ olan toplumlarda ortalama kan kolesterol düzeyleri, yağ tüketimi düşük olanlara göre daha yüksektir, ve bu toplumlarda kalp damar hastalığı daha sık görülür.

KOLESTEROLÜN DÜŞÜRÜLMESİ KALP DAMAR HASTALIĞI RİSKİNİ AZALTIR MI?

Kolesterol düzeyinin diyetle veya ilaçlarla düşürülmesinin kalp hastalığı bulunanlarda yaşam süresini uzattığı kesin olarak gösterilmiştir. Toplum olarak beslenme tarzını değiştirmeyi başarabilen ve ortalama kolesterol düzeyini düşürebilen  toplumlarda da kalp damar hastalığı sıklığı azaldığı gösterilmiştir.

KALP DAMAR HASTALIKLARINA YOL AÇAN DİĞER RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

 * Yaş: 45-50 yaşın üzerindeki erkeklerde ve 55 yaşın üzerindeki kadınlarda kalp damar hastalığı daha sıktır.

* Aile hikayesi: Birinci derecede yakınlarında kalp hastalığı olanlarda kalp hastalığı daha sıktır.

* Tansiyon yüksekliği (140/90 mm Hg’nın üzerinde olması)

* Şeker hastalığı

* Sigara

* Şişmanlık: Kilonun boya göre fazla olması, vücuttaki yağın daha çok karın bölgesinde toplanması kalp hastalığı tehlikesini arttırır. Bel çevresinin erkeklerde 102 cm’den, kadınlarda 88 cm’den fazla olması riski yükseltir.

Bu risk faktörleri bulunan kişilerde birlikte kanda kolesterol veya trigliserid yüksekliği varsa kalp hastalığı riski katlanarak artar.

HANGİ ARALIKLARLA KOLESTEROL TESTİ YAPTIRMAMIZ GEREKİYOR ?

18-20 yaşından sonra en azından yılda bir kez kan yağlarına baktırılmalıdır.

Kolesterol yükseklikleri bazen kalıtsal olabilir. Kolesterol 300 ün üzerinde bile olsa hiçbir şikâyet vermeyebilir. Eğer ailede herhangi bir kalp-damar hastalığı yoksa bir sonraki kontroller beş yılda bir yapılmalıdır. Ama birinci dereceden yakınlarda kalp hastalığı varsa, her yıl kolesterol profiline bakılmalıdır. 40 yaşından sonra herkes, total kolesterol, HDL, LDL ve trigliserid değerlerine bakılmalıdır.

KAN YAĞLARINA BAKTIRMAK OLASI BİR KALP HASTALIĞINI ÖNCEDEN HABER VERİR Mİ?

Evet, kalp-damar hastalığı oluşmadan önce bize bunu söyleyebilir. Kolesterol yüksekliğinin erkenden tespit edilmesi önlem almak önemlidir. Bunun için de kolesterol diyeti uygulamak, sigara içiliyorsa bırakmak, tansiyon, şeker hastalığını çok yakından izlemek ve düzenli egzersiz yapmak gibi hayat tarzında değişiklikler yeterli olabilir.

 
YÜKSEK KOLESTEROL NASIL TEDAVİ EDİLİYOR?

200-240 arasındaysa ilk yapılacak şey, diyete başlamaktır. Birkaç ay diyet ve egzersiz sonrasında ilk altı ay içinde kan kontrolü tekrarlanır. Diyet ve egzersizle kolesterol 200'ün altına indirilebilir. Ama egzersiz ve diyete rağmen kolesterol yüksekliği direnç gösteriyorsa karaciğerinizi çok yoruyorsunuz demektir. Bu durumda ilaç kullanmak gerekebilir. İlacın dışında kolesterol düşürme önerisi olarak sağ sempatik sinir sisteminin aşırı çalışmasını, karaciğer yorgunluğunu ve ısısını azatlamak gerekir (bakınız; sahaja yogada ayaklara tuzlu su yöntemi ve karaciğer için buz uygulaması)

İLAÇLA TEDAVİ NASIL YAPILIR?
Kolesterolü düşüren ilaçların hemen hepsi Türkiye'de mevcuttur. Ancak ilaca başlamak demek, egzersizi ve diyeti bırakmak anlamına gelmiyor. Bazen hastanın ilaç kullanmaya başladıktan sonra çok yağ içeren sucuk, salam ve eti daha fazla tükettiği görülüyorJ

 
BU İLAÇLARLA YAN ETKİ OLARAK KARACİĞERİN KENDİSİNDE TAHRİBAT OLUR MU?                                                           

Zannedilenin aksine bu ilaçların yan etkileri nadir görülür. Genelde %99 oranında bir sorun olmaz. Ama ilaç mutlaka doktor kontrolü altında kullanılmalıdır.

HANGİ DUYGU-DURUMLAR KOLESTEROLÜ YÜKSELTİR?

Normalden daha sık yaşanan öfke(=hemen sinirlenen) her şeye hemen reaksiyon vermek, kaygılar, hiperaktiflik, endişeler ve kronik stres durumları, uykusuzluğa neden olan depressif duygular.

HANGİ HASTALIKLARDA KOLESTEROL YÜKSEKLİĞİ GÖRÜLÜR?

Kalıtsal yağ metabolizması hastalıkları, Hipotiroidi (Tiroid bezinin yetersiz çalışması) , Karaciğer hastalıkları,  Şeker hastalığı, Böbrek hastalıkları (Nefrit)

KOLESTEROL YÜKSEK TANSİYONA NEDEN OLABİLİR Mİ? 

Kolesterol yüksekliği, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de çok yaygındır. Kolesterol damarların duvarlarının yapısını bozar, bir süre sonra da damarlarda sertliğe yol açar. Bunun sonucunda, ilerleyen yaşlarda yaşlılık tansiyonu dediğimiz yüksek tansiyona neden olur.

İLACA RAĞMEN KOLESTEROLÜN DÜŞMEMESİ NEDEN OLABİLİR?

Yüksek kolesterolün sebebi başka bir hastalık olabilir, bu araştırılmalıdır. Tiroid bezinin yetersiz çalışmadığında (=hipotiroidi), karaciğer hastalıklarında, böbreğin iltihabi hastalıkları (=nefrit), şeker hastalığı veya bazı ilaçların kullanımında yüksek kolesterol olabilir. Eğer bu sebepler yoksa, yaşam tarzında hatalar vardır. Örnek olarak beslenmeye dikkat edilmiyordur veya egzersiz yapılmıyordur.

KOLESTEROLÜ DÜŞÜRMEK İÇİN EVİNİZDE UYGULAYABİLECEĞİNİZ PRATİK İLAÇ DIŞI ÖNERİLERDEN

CEVİZ 

Kolesterol düşürmek amacıyla halk arasında uygulanan formüllerden bir tanesi bir adet kabuklu cevizi kırıp içini bir bardak suda akşamdan sabah kadar bekletip, sabah aç karnına bardaktaki sarı renkli su içilip taneleri de yenir. 

Cevizin yararları çeşitli bilimsel çalışmalarla da desteklenmektedir. Ceviz tohumunun üzerindeki sarı tabakada polifenolik bileşikler suya geçer. Polifenolik bileşikler kuvvetli antioksidan özelliklerine bağlı olarak LDL kolesterolün oksitlenerek daha zararlı şekline dönüşmesini engeller. Bunun dışında ceviz tohumları içerisindeki doymamış yağ asitlerinin kolesterolün kontrolünde yararlı olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla ceviz içinin  yenmesi de etkiyi arttırmaktadır.

Bu uygulama ile LDL kolesterol seviyelerinde yüzde 10-15’lik bir azalma sağlanabilmeltedir. Bu orta derecede yüksek kolesterol hastaları için iyi bir orandır ama yüksek kolesterol hastalarında tabiki yeterli değil.

CEVİZİN KOLESTEROL DÜŞÜRÜCÜ ETKİSİ DİYETE BAĞLIMIDIR?

Hayır, Cevizin kandaki kolesterol seviyesi üzerindeki etkisi diyetten bağımsızdır. Yapılan çalışmalarda, kolesterolü normal ve orta derecede yükseklikte olan 87 gönüllüde  uzun süreli (12 ay) denenmiş. Gönüllülerin yarısına 6 ay süreyle ceviz ile birlikte diyet uygulanırken, diğer yarısına herhangi bir diyet verilmemiş. Altı ay sonra ceviz kullanan grubun diyeti kaldırılmış ve altı ay süreyle bu defa cevizle birlikte istediklerini yemelerine izin verilmiş, ceviz kullanmayan gruba ise daha önce ceviz grubuna uygulanan diyet verilmiş. Kan tahlilleri çalışmanın başında ve sonraki  4, 6, 10 ve 12. ay olmak üzere toplam 5 defa yapılmıştır. Çalışma sonucunda ceviz diyetle birlikte verilsin yada verilmesin, yüksek kolesterol seviyesine sahip bireylerde total kolesterol ve trigliserit seviyesini anlamlı derecede düşürdüğü, kötü kolesterol LDL seviyesinde belirgin bir düşüş sağlamasına karşılık, HDL üzerinde etkisi bulunmadığı görülmüştür.

KAN KOLESTEROL SEVİYESİ NORMAL OLAN İNSANLARDA  CEVİZIN NASIL BİR ETKİSİ OLMAKTADIR?

Normal kolesterol değerlerine sahip insanlarda ceviz alımıyla kan kolesterol seviyelerinde fazla bir değişiklik olmadığı gösterilmiştir.

CEVİZ VE BALIK TÜKETİMİNİN KOLESTEROL DEĞERLERİNE ETKİLERİ NASIL OLMAKTADIR?

Ceviz bitkisel omega-3 içerirken balıkta deniz kaynaklı omega-3 içerir. Yapılan çalışmalarda gösterilmiştir ki, normal ve yüksek kolesterol seviyesine sahip olan insanlarda düzenli bir şekilde hergün ceviz alımı (=40 gram / gün) ile total kolesterol ve LDL seviyesi balık diyetine (=250 gram / hafta) göre daha çok düşürmüştür. Ama düzenli balık tüketimi ile cevize göre trigliserit seviyesi daha çok düşürülüyor ve yine balık HDL yi cevize göre daha çok yükseltiyor. 

Araştırmaların sonuçlarına bakarak, eğer toplam kolesterolü ve kötü kolesterolü (LDL) düşürmek gerekiyorsa ceviz diyeti; iyi kolesterolü (HDL) yükseltip trigliseritleri düşürmek gerekiyorsa balık diyeti uygulanması daha yararlıdır diyebiliriz.

KOLESTEROLE DİKKAT EDERKEN ET-BALIK-TAVUK TÜKETİMİ NASIL OLMALI?

Genel olarak et mi? Sebze mi? Diye soracak olursanız sebze daha iyidir, ama et yemek istiyorsanız beyaz eti tercih edin, beyaz et yiyecekseniz balığı tercih edin, balık istemiyorsanız tavuk tercih edin, tavuk istiyorsanız derisini ve yağlı kısımlarını yemeyin ve kızartmadan tüketin. Kırmızı et istiyorsanız dana etini tercih edin.

ZEYTİNYAĞI TÜKETİMİ NE KADAR OLMALI?

Zeytinyağı, kolesterolü düşürdüğü için sınırsız olarak tüketilmesinde sakınca yoktur!  “Günlük alınan enerjinin yüzde 25-30′u yağlardan alınmalıdır. Bu yağların da yaklaşık yüzde 8-10′u doymuş, yüzde 10′u tekli doymamış, yüzde 10-15′i çoklu doymamış yağ asitlerinden karşılanmalı. Zeytinyağı tekli doymamış yağ asididir.

Zeytinyağının dışında çoklu doymamış yağ asitlerinide unutmamak gerekir. Bunun dışında günlük yağ ihtiyacımız için zeytinyağı ile birlikte mısırözü yağını veya yerine soya veya ayçiçek yağı eşit oranda karıştırıp yemeklerde ve salatalarda bu yağ karışımı kullanılmalıdır” .

KURUYEMİŞLERİN  ETKİSİ NASILDIR?

Fındık, ceviz, badem gibi yağlı tohumlar, kalp sağlığı açısından değerli yağ asitlerine sahip olduğundan beslenmede yer verilmelidir. “Ancak, yağlı tohumların yağ içeriğinin yüksek olması nedeniyle fazla miktarlarda tüketilmesi kan kolesterol oranını düşürmez. Günlük  ortalama 10 adet fındık veya 2 adet ceviz genelde yeterlidir”

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ ?

Süt ve süt ürünlerinin diğer besin gruplarından farklı olarak tüm besin öğelerini içerdiğinden önemlidirler.Doymuş yağ oranları yüksek olduklarından bu besinlere günlük beslenmede sınırlı olarak yer verilmelidir. Bu besinlerdeki doymuş yağları azaltmak için süt, peynir ve yoğurdu az yağlı veya yağsız olarak tercih etmek gerekir.

BESİNLERDEKİ YAĞ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Doymuş, tekli doymamış ve çoklu doymamış yağ asitleri olmak üzere üçe ayrılır. Katı yağlarda doymuş, sıvı yağlarda doymamış yağlar fazladır. Diyetteki doymuş yağlar kolesterol düzeyini arttırır. Koyun eti, sığır eti, yağlı süt ve ürünleri, sert margarinler doymuş yağların en çok bulunduğu besinlerdir. Ayçiçeği yağı, mısır özü yağı gibi yağlarda çoklu doymamış yağ asitleri, zeytin yağında da tekli doymamış yağ asitleri bolca bulunur.

HAYVANSAL BESİNLER ?

Tavuk ve balık kırmızı et gibi hayvansal gıdalar kapsamına girmektedir. “Bu grup besinler belirli miktarlarda kolesterol içeriyorlar. Bu nedenle hiç bir hayvansal besin sınırsız yenilemez. Önemli olan, bu besinlerin yenilme sıklığı ve miktarı. Yağsız kırmızı et haftada 1-2 kez olmak üzere ortalama 100 gr kadar tüketilmelidir”

DİYETTE YUMURTA OLSUN MU?

Mart 2010 da Amerikada yapılan bir çalışmada;

YUMURTANIN FAZLASI ZARARLI MI?

Bir büyük yumurtanın 210-220 mg kolesterol içerir. Haftada 3-4 taneden fazla olmamak üzere yumurtayı haşlanmış, yağsız tavada omlet veya bol sebzeli menemen şeklinde tercih edilebilir.

YULAF ARPA PİRİNÇ ETKİSİ?

Posalı besinlerin alımını arttırmak gerekir’Yulaf, arpa, pirinç kabuğunda bulunan posanın karaciğerde kolesterol sentezini engeller ve kan kolesterolünü düşürdüğü kanıtlanmıstır. Posa, kolesterolün vücuttan atılmasına yardım eder. Beyaz ekmek yerine kepekli, çavdar veya yulaf ekmeğinin tercih edilmesi gerektiğini bildirdi.

KOLESTEROLÜ DİYETLE DÜŞÜRMEK İÇİN GENEL OLARAK ÖNERİLERİNİZ?

Kolesterolü düşük tutmanın yolu bilinçli bir diyetten geçiyor. Diyette posalı besinlere bol miktarda yer verilmesi, meyve-sebze ve salatanın daha çok tüketilmesi ve kızartmadan uzak durulması önerilir.

Meyve suları yerine meyvenin kendisi yenmeli, kabukları ile yenebilen meyveleri kabuğuyla birlikte tüketmeli, pirinç pilavı yerine bulgur pilavını tercih etmeli, aynı zamanda protein içeriği yüksek kuru baklagillere beslenmemizde haftada 2-3 kez yer vermeliyiz.

Tatlı tüketiminde, ağır hamur tatlıları yerine protein ve kalsiyum içeriği yüksek sütlü tatlıları haftada 1-2 gün tercih edilebilir. Kilo fazlalığı varsa sofra şekerini kullanmayıp, içecekleri  şekersiz veya tatlandırıcı kullanarak tercih etmelisiniz.”

KOLESTEROL DÜŞÜRÜCÜ ETKİSİ OLAN İLAÇLAR?

LDL yi düşürülebilen ilaç grupları:

• Statinler
• Nicotinik asit
• Gemfibrozil
• Kolesteramin
• ezetimib

HDL kolesterol seviyesi <40 mg/dL olması istenmez. HDL deki her %1 lik artış, koroner arter hastalık riskini %2-4 düşürecektir.

HDL yükseltilmesinde niacin, gemfibrozil statinlere göre daha etkilidir. Statinler LDL yi daha çok düşürür. Fenofibrat ise HDL yi en iyi yükseltir.

LDL NİN DÜŞÜRÜLMESİ HANGİ DURUMLARDA FAYDALIDIR? 

LDL yi düşürmek, damar duvarı üzerinde yeni plak oluşmasını engeller, varolanları geriletir ve oluşmuş plakların yırtılmasını engeller. Böylece bu bölgeye pıhtı oluşması olmamış olur. Koroner arter hastalığını gerilereterek kalp krizi olma ihtimalini azaltır.  Bunun yanında beyin damarlarında olabilecek tıkanıkları azaltacağından felç gelişimi azaltacaktır.

YÜKSEK RİSK HASTALARI? 

       Halhazırda koroner kalp hastalığı olanlar (daha önce   kalp enfarktüsü geçirmiş olmak gibi)

       Diğer arterlerde (atardamarlarda) aterosklerozu olmak (   inme, TIA (Geçici iskemik atak), ayak damarlarında yetmezlik gibi)

       İki veya daha fazla risk faktörüne sahip olanlar   (sigara, hipertansiyon, ailede erken kalp krizi öyküsü gibi)

ÇOK YÜKSEK RİSK HASTALARI? 

       10 yılda >%20 kalp kriz riski taşırlar

       Koroner arter hastalığı ile beraber

• Çoklu risk faktörlerine sahip olmak (şeker hastalığı gibi),
• Ciddi veya kontrol edilmemiş risk faktörüne sahip olmak (sigarayı bırakmamak gibi)
• Metabolik sendromu olmak (obezite, yüksek tansiyon, yüksek Trigliserid düzeyi, düşük HDL, insülin direnci)
• Akut koroner sendromu la hastanede yatan kimseler

ORTA YÜKSEK RİSKLİ HASTALAR? 

       Koroner arter hastalığı veya şeker hastalığı yok, bunların dışında 2 veya fazla risk faktörü taşıyanlar. 10 yılda %10-20 kalp krizi şansı   olanlar.

ORTA RİSKLİ KİŞİLER? 

       Koroner arter hastalığı ve şeker hastalığı  yok, bunların dışında 2 veya fazla risk faktörü taşıyanlar. 10 yılda <%10 kalp krizi şansı olanlar.

Düşük riskli kişiler kimlerdir? 

       0 veya bir koroner risk faktörü olanlar

GÜNLÜK HAYATTA PRATİK ÖNERİLER

PLAN-PROGRAMLARIMIZDA
Hergün düzenli egzersiz için günün 24 saatinin en az 30 dakikasını ayırmak gerekir. Bu düzenli egzersiz ile kazançlarımız; şeker hastalığı, hipertansiyon, yüksek kolesterol, obezite ve bunlara bağlı hastalıkların olma ihtimali azaltılır, stres ve strese bağlı hastalıkların ortaya çıkma ihtimali en aza indirilmiş olur.

YÜRÜMEK
Mümkün olduğunca arabayı kullanmak yerine yürüyün. Hareketsizlikten ne kadar çok uzaklaşırsanız sağlığınız o kadar iyi olacaktır.

KAHVALTIDA
Peyniri az yağlı olanlardan seçin. Ör: Lor peyniri ve keçi peyniri.
Sucuk, salam ve sosis ten kesinlikle uzak durun.

BALIKÇIDA
Karides ve kalamardan uzak durun. Büyük balık tercih edin ve ızgara olarak yapmanız tavsiye edilir.

KEBAPÇIDA
Dana şiş, tavuk şiş, tavuk göğüs ızgara gibi tercihler daha doğrudur. Tavuk derisi, koyun eti, kuzu eti ve sakatatlardan uzak durun.

KAFEDE
Karışık soslardan ve mayonezden uzak durun. Zeytinyağı ve limon kullanılabilir.
Yemekte balık, tavuk ve salatalar en iyi tercihlerdir.
Makarna için sebze veya domates soslu önerilir.

SONUÇ OLARAK KOLESTEROL YÜKSEKLİĞİ VEYA NORMALLİĞİ ÖNCELİKLE DOĞRU YAŞAM TARZIMIZA BAĞLIDIR VE ÇOCUKLUK YAŞLARINDAN İTİBAREN HAYAT TARZINDA POZİTİF YÖNDE DEĞİŞİKLİKLER YAPILMALI DÜZENLİ EGZERSİZİ HAYATIMIZIN HER YAŞ GRUBUNDA YERLEŞTİRMELİYİZ.