AYURVEDA

Ayurveda, Hindistan kökenli, başlangıcı binlerce yıl öncesine dayanan geleneksel bir tıp yöntemidir.
Ayur-yaşam, veda ise bilgi anlamına gelmektedir.
Ayurveda üç dosha teorisi üzerine kurulmuştur.

Tüm dünya beş elementten meydana gelmiştir. Bu elementler insan vücudunda da bulunur. Bu beş elementin kombinasyonu her insanda farklı şekillerde varolur.

 eter-hava = Vata
 ateş-su = Pitta
 su-toprak = Kapha
 
VATA

Havadan oluşur.Endişeler,uykusuzluk ve kabızlık vardır.Zihinde düşünceler, yaratıcılık ve heyecan vatanın özellikleridir.Vatayı dengede tutmak çok önemlidir.Vata rüzgar gibidir.Nefes almamız ve kalbimizin atışı, hava elementi sayesinde gerçekleşir.Sinir sistemini de etkiler.

PİTTA

Doğruyu ve yanlışı ayırdetme kalitesini verir.Yiyeceği nasıl sindirdiğimizle ilgilidir.

KAPHA

Cilde nemlilik verir.Biyolojik olarak güç kazandırır.Kalbi ve bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.Kasları ve eklemleri kontrol eder.Kaphanın fazlası letarji ve allerjiye neden olur.
 
Çocuklukta kapha egemendir. Daha sonra pitta, yaşlılıkta ise vata egemen olur. Vata egemen ise dil üzerinde beyaz bir birikinti bulunur. Pitta egemenliği varsa dil üzeri kırmızı/pembe, daha çok da pembe renktedir. Kaphada ise dil yüzeyinde mor birikinti vardır. Dil üzerindeki bu birikintileri bir dil sıyırıcısı ile düzenli olarak  temizlemek gerekir. Nabız karakteri de hangi doshaya dahil olduğumuzu anlamada bize ipucu verir. Nabız yüzeysel ise pitta, derin ise vata egemendir.
 
İnsanda 3 kanal bulunmaktadır; Satwa, raja ve tamo gunalar.

Satwa Guna: Denge verir.Duygusal stabilite ve bağımsızlık bu kişilerin karakteridir.Hiç paniğe kapılmazlar. Huzurlu ve sakin bir şekilde sorunları çözerler.

Rajo Guna: Aktivite için gerekli bir kanaldır.Ajitasyon ve öfke verir. Güç isteği içinde olabilirler. Kıskanç ve korkusuz olurlar.

Tamo Guna: Uyku, tamo olmadan mümkün değildir.Stabilite verir. Fazlası depresyon ve tembelliğe neden olur. Zamanlarını boşa harcarlar. Sağlık endişeleri vardır. Örneğin kadınlar için ideal guna oranları aşağıda belirtilmiştir:
%70 satwa,%10 raja ve %20 tamo guna.

İdeal erkekte ise tamo gunanın oranı, raja gunanın lehine değişecektir.

Bir guruda ise bu oran %100 satwa guna şeklinde olmalıdır.
 
Yediğimiz yemekler de satwik,rajasik ve tamasik özellikleri etkilerler. Taze meyve almak önemlidir. Taze meyve satwik özellik taşır. Yemeği hızlı yemek rajsik özellik verir. Çok pişmiş yemek ise tamsiktir, letarjiye yol açar. Mevsime göre ve yaşanılan bölgede yetişen yiyecekler yenmelidir.

Ghee, zencefil ve badem kahvaltıda yenebilir. Badem sinir sistemi için iyidir. Süt ile birlikte alınmaması gereken yiyecekler vardır. Bunlar balık,ekşi yiyecekler, vişne, kavun ve kızartılmış yiyeceklerdir. Bal ve tereyağının birlikte yenmesi tavsiye edilmez. Limon ise yoğurt,süt ve salatalık ile karıştırılmamalıdır.

Garam masala (bir hint baharatı) vücuttaki bakterileri yok etmek için iyidir.

AYURVEDİK FELSEFEYE GÖRE YEMEK YEME RİTÜELLERİ

Ayurvedaya göre nasıl yediğimiz, en az ne yediğimiz kadar önemlidir. Hint felsefesine göre sofrada dengeyi takip etmek, 'ojaların' oluşması için sindirimin en iyi şekilde gerçekleşmesini sağlamak temeldir. 'Ojalar' eğer sindirim mükemmel ise besinlerden açığa çıkarlar. Ojalar pozitif niteliğe sahiptirler. Kişinin bağışıklık, sinir, hormonal ve psikolojik sistemlerini destekleyecek enerjiyi sağlarlar. Ojanın karşıtı ise 'Ama'dır.Hazımsızlık 'Ama' yaratır. Hazımsızlık ve dengesizlik sonucunda vücutta oluşan toksinlerdir.

 Ayurvedaya göre uyulması gereken kurallar:

 *Yemeğe başlamadan önce zihninizi ve bedeninizi sakinleştirin

 *Yemekten önce ellerinizi ve ayaklarınızı yıkayın

 *Yemeğinize kutsama ile başlayın

 *Üzgün ya da sinirli iken yemek yemeyin

 *Öğünle birlikte soğuk su servisi yapmayın. Sıcak ya da oda sıcaklığındaki suyu azar azar için. Soğuk su, midenin sindirim için çalışmasını zorlaştırır. Bu nedenle sıcak olması önerilir.

 *Mümkün olduğunca taze pişirilmiş yemek yenmelidir. Çoğunluğu pişmiş yiyeceklerden oluşan yemekler ve kolay sindirilebilen havuç, salatalık, açık renk yeşilliklerden oluşan küçük porsiyonlu salata birlikte servis edilmelidir.Yavaş pişirilmiş yiyecekler daha kolay sindirilir ve besleyiciliklerinin yanısıra çok da
 lezzetlidirler.

 *Yemekle birlikte süt içmeyin. Süt, sindirimi zor bir içecektir. Sütü tek başına ve ısıtılmış olarak içmek sindirimini kolaylaştırır. Süt içmek için en uygun zaman gece yatmadan öncedir. Böylelikle kişi yatar konumdayken kalsiyum çok daha kolay emilebilir.

 *Yemeğinizi iyice çiğneyin. Yemeğin lezzetinin, bileşiminin, aromasının  ve renginin keyfini çıkarın.Yemek yemeyi bir kutlamaya dönüştürün.

 *Yemeği sessizce yiyin ya da güzel bir sohbet açın.

 *Porsiyonunuz alçakgönüllü olsun. Sindirime yardımcı olmak amacıyla midenin dörtte birini boş bırakın.

 *Yemekten sonra biraz dinlenin. Hafif ve hoş bir sohbet ya da gevşetici bir müziğin tadını çıkarın. Öğleden sonra, eğer uzanarak dinleniyorsanız, yiyecekleri doğru sindirebilmek için vücunuzun sol tarafına dönerek yatın ya da kıvrılın. Akşam yemeğinden sonra ise dinlenmek yerine kısa bir yürüyüşe çıkın.
 
Hangi dosha ya da doshaların sizde daha baskın olduğunu anlamak için, aşağıdaki testi yanıtlayabilirsiniz:

Bu teste göre, sahip olduğunuz özellikler sizde hangi dosha ya da doshaların egemen olduğunu gösterecektir. Buna dayanarak ayurveda, dengeye gelebilmeniz için size yemek yeme, egzersiz, yaşam tarzı ve hatta masaj yaparken kullanacağınız yağlarla ilgili tavsiyelerde bulunur.

Testin sonucuna göre örneğin Pitta egemen olduğunuzu tespit ederseniz, diyetle ilgili tavsiyeler şunlardır:

 1.Yeterli miktarda su ve tuz kullanın.
 2.Yeterli miktar yemeği aralıklarla yiyin ve öğle yemeğini ana öğün olarak belirleyin.
 3.Dengeli ve düzenli öğün saatleri oluşturun.
 4.Rafine olmamış karbonhidratlar,sebze ve meyveyi bol bol tüketin.
 5.Yağları tüketmede ölçülü olun.
 6.Yiyecek seçeneklerinizde çeşitlilik olsun.
 7.Dosha elementlerinize göre beslenin ve yiyecekleri mevsiminde yiyin.
 

 Önerilen Sebzeler
 -----------------------
 Pancar, sarımsak, havuç, kuşkonmaz, yeşil fasulye,soğan,turp,ıspanak,şalgam,biber çeşitleri
 

 Meyveler
 ------------------
 Tatlı elma çeşitleri, tatlı böğürtlen ve kuşkonmaz, hurma, tatlı kavun, incir, nar, hindistan cevizi, erik, avokado
 

 İçecekler
 -------------------
 Pitta bitki çayı (gül yaprakları, tarçın, zencefil, karanfil), sebze suyu, meyve suyu, sulandırılmış lassi, inek sütü, hindistan cevizi sütü
 

 Süt ürünleri
 -------------------
 Taze süt, ghee, ev yapımı tereyağı
 

 Baharatlar
 -------------------
 taze fesleğen, defne, karabiber, kakule, kişniş, rezene, zerdeçal, az miktarda kimyon ve taze zencefil
 

 Yağlar
 --------------------
 Hindistan cevizi yağı, ghee, pirinç yağı, zeytin yağı
 

 Tahıllar
 --------------------
 Beyaz ya da kahverengi basmati pirinci, buğday, arpa, yulaf kepeği, buğday kepeği
 

 Kuruyemişler
 ------------------
 Ölçülü miktarda badem ve ayçekirdeği
 

 Etler
 ----------------
 Ölçülü miktarda fırında ya da haşlanmış tavuk,hindi ve beyaz etli balık


Ayurveda'da anemi tedavisi